– Eg synest det er litt viktig å ha med seg at dette har vore eit tradisjonelt gardsbruk med mjølkeproduksjon, seier Olav Grjotheim.

Allergisjokk

Allergisjokk i 1989 gjorde at han etter kvart måtte gje opp kustellet i 1992. I mellomtida hadde han og Jon Gjeilo starta butikken Fjell og Fritid i 1990, og i 1993 tok Reidar Marstein i bruk driftsbygningen til møbelproduksjon. Da Dølamøbler etter ti år ga seg i 2013 vart det stillstand eit par år til sonen Håvard Grjotheim kjøpte att hus og tun.

1. juni 2015 begynte utryddinga i låven og halvtanna år seinare er det klart for ølproduksjon.

5000 timar dugnad

– Vi har fått så mykje hjelp av familie og venner. Det har vore så mykje dugnad at det er heilt utruleg, heile fem tusen timar utanom snikkar og lønna arbeidskraft.

Grjotheim førtel at øltankane i låven er plassert rett over der kubåsane var i fjøset, og til minne om tidlegare mjølkeproduksjon skal dei namnsetjast etter kyr på garden: Staslin, Litago, Rosa…

Gnr 78, brnr 3

– Eg har også planer om å lage ei søyle i bryggeriet der det går fram at dette er gardsnummer 78, bruksnummer 3 og produksjonsnummer 328, fortel Grjotheim.

Det blir lagt opp til at grupper kan koma og sjå på korleis brygginga av Lomb-ølet foregår.

– Vi har som målsetjing å skape eit ølspekter med så stor lokal tilknyting som mogleg, seier Ola Gjeilo, Olav Grjotheim, Jens Niemann og Håvard Grjotheim (bildet over).

Dei er i full gang med brygging på Grjotheim. Det er investert 3,3 millionar kroner i Lom bryggeri. Håvard Grjotheim har bygd om fjøs og låve og leiger ut lokale til bryggeriet. Med tida kan det bli pøbb og serveringslokale over bryggeriet. Det er også på gang ein resepsjon for mottak av grupper.

– Vi trur det skal bli jælma godt. Lett og luftig og fruktig og eit snillare øl enn mykje av det som blir produsert nå til dags, seier Olav Grjotheim og Ola Gjeilo.

Loms Knoll og Tott har opp gjennom åra gjort mange sprell. Det siste er gardsbryggeri i ombygd fjøs og låve på bruket til Grjotheim, som sonen Håvard nå eig.

Når ein lomvær seier «jælma», så er det skikkelege saker…

– Det manglar eit slikt element i reiselivsdestinasjonen Lom, og i løpet av sommaren er vi styrka i trua på at dette skal slå an.

Gjeilo og Grjotheim har hausta erfaring frå prøveproduksjon av Høgruteøl i Leikanger og Årdal og suksess med butikken Smak i Lom, der det blir seld eit 30-tals slag gardsøl og andre nisjeprodukt i same område som det etter kvart så vidgjetne bakeriet.

– Det har vore kolossalt god omsetnad, fortel Grjotheim.

– Mange var skeptiske da Morten Schakenda sette i gang, men det stilna fort. Lom er trafikknutepunkt og har utan tvil god klang i mat- og reiselivskretsar.

Dette vil Gjeilo gjennom sitt selskap Kvervill og Grjotheim og hans to sønner Håvard og John Arne i Ogro holding dra nytte av.

Merkevaren er Lomb, skrivemåten som vart brukt på Lom i dansketida for å markere den trykksterke konsonanten i språket. Med b-en var o-en korta ned slik at det vart nærare Låmm enn Lôm, som framande har lett for å seia.

– Vårt distrikt har lange tradisjonar med ølbrygging. På kvar ein gard vart det dyrka korn, turka og malta, og det låg stor prestisje i å lage godt øl. Vi har som målsetjing å skape eit ølspekter med så stor lokal tilknyting som mogleg, serier Gjeilo, og ramsar opp ølslaga «Eine», «Raudt» og «Kræmar», og det neste skal heite «Myrt». Men først kjem juleølet…

Da Grjotheim heldt eit kåseri på Aukrust hausten 2014, og i ei setning nemnte gardsbryggeri, viste det seg å vera ein tysk ølbryggjar i salen som vart svært interessert.

Jens Niemann frå Berlin vart fast tilsett som ølbryggjar i Lom bryggeri 15. april i fjor, og har sia budd og arbeidd på Grjotheim. Der har han prøvd ut eit 30-tals variantar i 50-liters kanner. Høgruteølet, namna etter toppturen i Jotunheimen, vart sett bort på leigeproduksjon hos Tya i Årdal.

Det var svært vellykka. 6.000 liter gjekk fort unna på turisthyttene. Så vart det martnasøl hos Balder i Leikanger til det årvisse haustblotet på Otta.

– Dette har vore gjort på bestilling, men heretter skal alt brygggjast her med Lomb som merkevarenamn.

For 14 dagar sia vart det tsjekkiskbygde brygghuset, planlagt og prosjektert av ølguruen Tadas Kanopka, installert. Dette har ein kapasitet på tusen liter, i tillegg er det ti like store gjærings- og lagringstankar, to store vasstankar, kjøletank og halvautomatisk tapperi. Med tida kan det bli utsal og pøbb og serveringslokale i glasgolv over bryggeriet.

– Realistisk for oss i første omgang er å få til ein årsproduksjon på 50.000 liter. Første brygg blir klart i førstninga av desember, «Vinternatt» skal krydre jula i Lom.